γενίτσαροι

γενίτσαροι
Επίλεκτο σώμα του τουρκικού στρατού κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, που η συγκρότησή του στηρίχτηκε στον θεσμό της βίαιης στρατολόγησης νέων χριστιανών. Άλλοτε πίστευαν ότι η δημιουργία του θεσμού αυτού οφείλεται στον σουλτάνο Ορχάν ή Μουράτ Α’, δεν υπάρχει όμως ασφαλής μαρτυρία παλαιότερη του 1430, της εποχής δηλαδή του Μουράτ Β’. Αυτή η δεκάτη του αίματος, όπως την ονομάζουν οι μεταγενέστεροι, στην αρχή εφαρμόστηκε μόνο στη χερσόνησο του Αίμου και στα νησιά, εκτός από τις περιοχές που είχαν απαλλαγεί με ειδικό προνόμιο. Από τα τέλη του 15ου αι. επεκτάθηκε και στην Ανατολή. Τα παιδιά που στρατολογούσαν έπρεπε να είναι ηλικίας 14 έως 20 ετών· στρατολογούσαν και μικρότερης ηλικίας, όχι όμως για τον στρατό αλλά για σταδιοδρομία σε πολιτικά αξιώματα. Οι υποψήφιοι γ., μετά από την περιτομή, ζούσαν κοντά σε Τούρκους τιμαριούχους ή γεωργούς υπό συνθήκες σκληρής πειθαρχίας για να εκτουρκιστούν εντελώς και να εξισλαμιστούν. Ύστερα τους μετέφεραν στην Κωνσταντινούπολη, όπου τους κατέτασσαν στους ορτάδες των ατζέμ και ονομάζονταν αντζέμ ογκλάν. Εκεί έκαναν την απαραίτητη στρατιωτική εκπαίδευση. Από τις τάξεις τους καλύπτονταν τα κενά του τάγματος των γ. Ο στρατός των γ., έχοντας απόλυτη αφοσίωση στον σουλτάνο, έγινε ο πιο πειθαρχικός, ο πιο ασκημένος και γενναίος κρατικός (εθνικοθρησκευτικού τύπου) στρατός της εποχής εκείνης. Χάρη σε αυτόν κυρίως σημειώθηκε η αλματώδης επέκταση του οθωμανικού κράτους. Για τον κατακτητή, ο θεσμός αυτός δημιουργούσε ένα ανεξάντλητο απόθεμα ανθρώπινου υλικού, πολύ φροντισμένης επιλογής. Για τους χριστιανικούς πληθυσμούς ήταν πραγματική αφαίμαξη και σοβαρός παράγοντας φθοράς. Οι γ. αποτελούσαν την αυτοκρατορική φρουρά και έπαιρναν μισθούς και μεγάλα δώρα, προπάντων κατά την ανάρρηση νέων σουλτάνων. Πολλές φορές μάλιστα, όταν οι σουλτάνοι δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στα δώρα που όφειλαν, επέτρεπαν στους γ. λεηλασίες επαρχιών. Μπροστά στο μέλλον που είχαν οι γ., οι Τούρκοι παρουσίαζαν πολλές φορές τα παιδιά τους ως χριστιανόπαιδα για να πετύχουν την κατάταξή τους στο σώμα των γ. Τελικά αυτό έγινε επίσημα: την εποχή του Σουλεϊμάν Α’ (1520-66), φαίνεται ότι αυξήθηκαν οι εισδοχές των Τούρκων στις τάξεις των γ. καθώς και των γιων των γ., γιατί την εποχή του ίδιου αυτού σουλτάνου, οι γ. απέκτησαν το δικαίωμα να παντρεύονται. Συνέπεια του γεγονότος αυτού ήταν να σταματήσει η στρατολογία χριστιανόπαιδων, το παιδομάζωμα, που φαίνεται ότι καταργήθηκε οριστικά το 1685. Έτσι το περίφημο αυτό σώμα, που οδήγησε το οθωμανικό κράτος στο απόγειο της ακμής του, σιγά-σιγά έγινε παράγοντας κατάπτωσης και μάλιστα σε περιόδους που στην Ευρώπη σημειωνόταν σημαντική πρόοδος στην οργάνωση και την τακτική των στρατών. Μάταια ο προοδευτικός σουλτάνος Σελίμ Γ’ επιχείρησε τον εξευρωπαϊσμό του απείθαρχου αυτού και ασύγχρονου πια σώματος των γ. Αποτέλεσμα των προσπαθειών του ήταν να τον καθαιρέσουν και τελικά να τον δολοφονήσουν (1807). Τη διάλυση του σώματος πέτυχε μόνο ο Μαχμούτ Β’ στη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης (1826), όταν η περίπτωση του Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου τον έπεισε για την υπεροχή των τακτικών ευρωπαϊκών στρατών. Γενίτσαρος, ζωγραφισμένος από τον Ντιπρέ.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • Αλεμδάρ ή Βαϊρακτάρ — (1750 – 1808). Τούρκος στρατιωτικός και πολιτικός, που συγκαταλέγεται μεταξύ των θεμελιωτών του νεοτουρκισμού. Ως στρατιωτικός έφτασε στον βαθμό του στρατηγού και νίκησε τους Ρώσους στις παραδουνάβιες ηγεμονίες (1795). Το 1808 ηγήθηκε επανάστασης …   Dictionary of Greek

  • Οσμάν — I Ο τρίτος μουσουλμάνος χαλίφης. Αναφέρεται και με το όνομα Οσμάν ιμπν Αφάν, συγγενής και γαμπρός του ιδρυτή της μουσουλμανικής θρησκείας Μωάμεθ. Στην εποχή του διωγμού του Μωάμεθ κατέφυγε με τη σύζυγό του στην Αιθιοπία, και ξαναγύρισε στη Μέκκα… …   Dictionary of Greek

  • κρήτη — I Νησί (8.331 τ. χλμ., 601.131 κάτ.) της νοτιοανατολικής Μεσογείου, σε απόσταση περίπου 100 χλμ. ΝΑ της Πελοποννήσου. Πρόκειται για το μεγαλύτερο σε έκταση νησί της Ελλάδας (δεύτερο είναι η Εύβοια με έκταση 3.658 τ. χλμ.), το πέμπτο της Μεσογείου …   Dictionary of Greek

  • τουρκιά — Χώρα της εγγύς Ανατολής. Το ευρωπαϊκό τμήμα της συνορεύει με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία και βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος, τον Εύξεινο Πόντο και την Προποντίδα. Το ασιατικό τμήμα της συνορεύει με την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία, το… …   Dictionary of Greek

  • χαντζάρι — και χατζάρι, το, Ν 1. μεγάλη καμπύλη μάχαιρα που χρησιμοποιούσαν ως αγχέμαχο όπλο οι μωαμεθανοί και ειδικότερα οι Τούρκοι, οι γενίτσαροι και οι πειρατές 2. μτφ. σφαγή. [ΕΤΥΜΟΛ. < τουρκ. hancer] …   Dictionary of Greek

  • Ελλάδα - Ιστορία (Βυζάντιο, Τουρκοκρατία) — ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΧΡΟΝΩΝ Η ιστορία του Βυζαντίου, μακρόχρονη και περιεκτική σε γεγονότα, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Οικοδομημένη πάνω στα θεμέλια ενός οργανωμένου και ισχυρού ρωμαϊκού κράτους, κατέληξε σε μια δομή καθαρά… …   Dictionary of Greek

  • Ελλάδα - Λαϊκός πολιτισμός — ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Λαϊκός πολιτισμός είναι το σύνολο των εκδηλώσεων του βίου του λαού –υλικού και πνευματικού– οι οποίες έχουν χαρακτήρα ομαδικό και τελούνταν κατά παράδοση από τον αγροτικό πληθυσμό και τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα των …   Dictionary of Greek

  • Ιωαννίτης — Επώνυμο αγωνιστών του 1821 από τα Ιωάννινα. 1. Αναστάσιος. Λεγόταν και καπετάν Τάτζης. Όταν ξέσπασε η Επανάσταση, βρισκόταν στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες, όπου έλαβε μέρος σε πλήθος στρατιωτικών επιχειρήσεων υπό τις διαταγές του Γεωργάκη Ολύμπιου …   Dictionary of Greek

  • Κομπίλοβιτς, Μίλος — (14ος αι.). Σέρβος αγωνιστής. Μετά τη μάχη του Κοσσυφοπεδίου (1389), που οδήγησε στη συντριβή των Σέρβων, κατόρθωσε με πονηριά να πλησιάσει τον νικητή Μουράτ A’ και να τον δολοφονήσει. Μετά τον φόνο έσπευσε να απομακρυνθεί, αλλά τον πρόλαβαν οι… …   Dictionary of Greek

  • Κοτοπούλης, Δημήτριος — (Κωνσταντινούπολη 1848 – Αθήνα 1919). Ηθοποιός και θιασάρχης, πατέρας της Μαρίκας Κοτοπούλη (βλ. λ.). Καταγόταν από την Ήπειρο. Αρχικά ασχολήθηκε με το θέατρο ως ερασιτέχνης, για να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά αργότερα σε αυτό και να διαπρέψει σε… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”